اطلاعاتی درباره نفخ شکم

نفخ شکم یکی از مهم‌ترین ناراحتی‌های‌ دستگاه گوارش است که تجمع گازها در روده این پدیده ناخوشایند و اغلب دردناک را سبب می‌شود. نفخ شکم می‌تواند به آسیب‌های مجاری معده و روده مانند التهاب حاد معده، اختلالات کبد و لوزالمعده و همچنین به آسیب‌های روده باریک به ویژه کولون منجر شود.

دکتر آگاه در این باره در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: افرادی که روده آنها مقدار زیادی متانول تولید می‌کند یا غذاهایی با فیبر زیاد مصرف می‌کنند، مدفوعشان در آب شناور می‌ماند. مدفوع شناور در بیماران دارای سندرم سوء جذب هم دیده می‌شود که به علت تولید دی‌اکسید کربن و هیدروژن از غذاهای جذب نشده است. بنابراین کسانی که به علت گاز روده، اتصاع شکم و ناراحتی دارند، ممکن است اختلالاتی در زمینه حرکات روده یا سندرم‌های سوء جذب داشته باشند که حتما در موارد شدید باید برطرف شود.

وی افزود: به طور کلی یک روده نرمال روزانه ۷ تا ۱۰ لیتر گاز تولید می‌کند، البته بیشتر گازهای تولید شده در داخل خون جذب می‌شود و تنها ۶۰۰ میلی‌لیتر از گازها بیرون رانده می‌شود. لازم به ذکر است که عمده‌ترین گازهای تولید شده نیتروژن است که حدود ۹۰ درصد گازهای دفعی را تشکیل می‌دهد.

وی بیان کرد: اگر چه پدیده تخمیر باکتریایی و تولید گاز در روده پدیده‌ای طبیعی است اما مقادیر بالایی از هیدروژن و اکسیژن در رکتال در اثر افزایش تخمیر باکتریایی و سوء جذب از تخمیر یک ماده (مانند لاکتوز) بوجود می‌آید و نفخ شکم را سبب می‌شود. اگر مساله تولید گاز و تجمع آن در روده در اثر کمبود آنزیم برای گوارش ماده غذایی (مانند لاکتوز) باشد، در این صورت باید آن ماده غذایی از رژیم کاسته یا به طور کلی حذف شود.

وی خاطرنشان کرد: برخی از مواد غذایی بویژه میوه‌ها و سبزیجات در بدن تولید گاز می‌کنند. غذاهایی که مقادیر زیادی گاز تولید می‌کنند شامل شیر و فرآورده‌های لبنی، حبوبات به ویژه انواع لوبیا، عدس و سبزیجاتی مانند انواع کلم، پیاز، پیازچه، ترب و تربچه، شلغم، فلفل سبز و قرمز، هویج و کرفس و میوه‌هایی نظیر سیب، موز، انگور، کشمش، زردآلو و آلو، طالبی، گرمک، خربزه، هندوانه و آووکادو هستند.

وی اضافه کرد: علاوه بر عوامل مذکور که در بروز نفخ موثرند، در سال‌های اخیر عفونت‌های قارچی که باعث اسهال و نفخ می‌شوند نیز بسیار شایع شده است. شایع‌ترین نوع این قارچ‌ها کاندیدا آلبیکانز است. این قارچ در روده باعث تولید گاز و الکل شده و در نتیجه شخص دچار نفخ می‌شود. همچنین این قارچ مانند انسولین می‌تواند باعث کاهش قند خون شود. عطش و علاقه مفرط به مصرف مواد کربوهیدرات‌دار مانند شیرینی در شخص نیز افزایش‌ می‌یابد.

آگاه بیان کرد: در صورت ابتلای طولانی مدت به قارچ ذکر شده، ممکن است شخص دچار افزایش وزن شود. در صورت بروز چنین مشکلی با تغییر برنامه غذایی می‌توان بستر تغذیه‌ای قارچ را از بین برد. بدین ترتیب قارچ با کمبود مواد غذایی روبرو می‌شود. اگر همزمان با این عمل از درمان دارویی ضد قارچی استفاده شود، قارچ می‌تواند برای پیدا کردن غذا از جدار روده وارد سایر اندام‌ها و حتی دستگاه گوارش خون شده و مشکلاتی را پدید آورد.

وی گفت: در تغییر برنامه غذایی باید به کیفیت، کمیت و نوع غذاها توجه کرد. همه غذاها باید در کمال تازگی و پاکیزگی تهیه شوند، به ویژه سبزی‌ها را باید به خوبی شست تا از بروز عفونت‌های مجدد جلوگیری شود. باید از مصرف کنسروها و غذاهای آماده و همچنین انواع سس‌ها مانند کچاپ اجتناب کرد. این محصولات اغلب حاوی مقادیر زیادی شکر هستند. باید از مصرف مواد غذایی شیرین صرف نظر کرد. به جز عسل باید از خوردن هر نوع ماده غذایی که حاوی شکر، قند طبیعی و آرد سفید مانند انواع میوه‌های خشک شده، کیک، شیرینی، شکلات و آب نبات، برگه‌ها (برگه آلو و برگه هلو) پلو و ماکارونی پرهیز شود.