ژنیکوماستی چیست؟

ژنیکوماستی (gynecomastia) به معنای بزرگ شدن بیش از حد پستان در مردان است. این نوع بزرگی پستان بیشتر ناشی از رشد کردن بافت غددی پستان است نه زیادی بافت چربی به علت چاق شدن.
این عارضه ممکن است در یک یا هر دو پستان رخ دهد و با ایجاد توده کوچکی زیر نوک پستان مردان آغاز میشود که ممکن است حساس هم باشد.

ژنیکوماستی در حین بلوغ در پسران نوجوان ناشایع نیست و معمولا در طول چند ماه خود به خود برطرف میشود.

بزرگ شدن پستان در نوزادان هم ممکن است رخ دهد و حتی با ترشح شیر (گالاکتوره) همراه باشد. این عارضه ممکن است برای چند هفته در طول دوره نوزادی به طول انجامد، اما ندرتا ممکن است تا ۲ سالگی هم طول بکشد.

علل ژنیکوماستی

آندروژنها، هورمونهایی هستند که خصوصیات مردانه، مانند رشد موهای بدن، افزایش حجم عضلات، و کلفت شدن صدا را ایجاد میکنند. استروژنها هورمونهایی هستند که خصوصیات زنانه را ایجاد میکنند. در بدن مردان علاوه بر آندروژنها، مقداری هورمونهای استروژنی نیز وجود دارد.

تغییرات در میزانهای این هورمونها، یا چگونگی پاسخدهی بدن به آنها ممکن است باعث بزرگ شدن پستانها در مردان شود. بیش از نیمی از پسران در هنگام بلوغ ژنیکوماستی پیدا میکنند.

علل دیگری که ممکن است ژنیکوماستی ایجاد کنند، شامل این مواردند:

سالمندی.
شیمی درمانی برای سرطان.
بیماری مزمن کبدی.
مصرف هورمونهای استروئیدی آنابولیک برای افزایش قدرت و حجم عضلات.
قرارگیری در معرض هورمونهای استروژنی.
نارسایی کلیه و دیالیز.
مصرف ماریجوانا (یا حشیش).
درمان هورمونی سرطان پروستات.
پرتودرمانی برای تومورهای بیضه.
عوارض جانبی برخی از داروها (مانند کتوکونازول، اسپیرونولاکتون، مترونیدازول، سایمتیدین).
کمبود هورمون مردانه تستوسترون.
در موارد نادری ژنیکوماستی ممکن است به علت نقائص ژنتیکی، پرکاری تیروئید یا سرطان پستان رخ دهد.

سرطان پستان در مردان نادر است. نشانههایی که ممکن است بیانگر وجود سرطان پستان در مردان باشد، شامل این موارد میشود:

رشد پستان به صورت یک طرفه.
توده سفت یا سخت در پستان که در لمس کردن چسبیده به بافتهای زیرین احساس میشود.
زخم پوستی روی پستان.
ترشح خونی از نوک پستان.
درمان خانگی

در صورتی که بزرگی پستان در شما همراه با حساسیت و درد است، میتوانید از کمپرس سرد یا داروهای مسکن برای درمان استفاده کنید.

کی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورتی که این علائم را هم دارید، به پزشک مراجعه کنید:

وجود تورم، درد، بزرگی در یک یا هر دو پستان.
داشتن ترشح خونی یا ترشح تیرهرنگ از نوک پستان.
بروز زخم پوستی بر روی پستان.
احساس کردن توده سفت یا سخت در پستان.
توجه داشته باشید که بروز ژنیکوماستی در کودکانی که به سن بلوغ نرسیدهاند، همیشه نیاز به بررسی پزشک دارد.

کارهایی که پزشک انجام میدهد

پزشک ضمن پرسیدن از سابقه بیماریها و علائم شما و انجام معاینه جسمی ممکن است آزمایشهایی را بررسی وجود بیماریهایی معین تجویز کند، ازجمله: آزمایش هورمونی، سونوگرافی پستان، آزمایش کارکرد کبد و کلیه و ماموگرافی.

در صورتی که علت زمینهسازی یافت شود، درمان در جهت رفع این علت خواهد بود. پزشک ممکن است همه داروهایی را ممکن است باعث بزرگ شدن پستان در مردان شود، مورد توجه قرار دهد، و در صورتی که شما یکی از آنها را مصرف میکنید، تغییراتی در رژیم دارویی شما ایجاد کند.

ژنیکوماستی در دوران بلوغ معمولا نیازی به درمان ندارد و خود به خود برطرف میشود.

بزرگی پستان که شدید و نامتقارن باشد و خود به خود برطرف نشود، ممکن است برای پسر نوجوانان بسیار ناراحتکننده باشد.

در موارد نادری ممکن است پزشک درمان هورمونی برای مهار اثرات هورمونهای استروژنی یا جراحی برای کاهش حجم پستان را توصیه کند.