اولین باری که این ۱۴ دستاورد سلامتی ساخته شدند

این روزها برخی از لوازم و امکانات آنقدر روزمره و دم‌دستی شده اند که کمتر کسی به پیشینه ی ساخت و ابداع آنها می اندیشد. اما یقینا شما هم با ما هم عقیده اید همین اشیا و امکانات روزمره، زندگی را آسان و تحولی بنیادین در زندگی بشری ایجاد کرده و روند تاریخ را تغییر داده اند. در مطلب پیش رو به ارائه ی گلچینی از این دستاوردهای عظیم انسانی می پردازیم که احتمالا بدون کشف آنها تمدن انسانی مسیر دیگری می پیمود.

۱- صابون

به احتمال خیلی قوی نخستین صابون را سومری ها در ۴۵۰۰ سال پیش ابداع کردند. صابون های اولیه را از پیه و کربنات پتاسیم می ساختند. اما ۳۰۰۰ سال پیش سریانی ها، صابون های ملایم تری از ترکیب روغن زیتون و سود ساختند. امروزه در ترکیبات صابون از مواد شیمیایی استفاده می شود.

۲- توالت

توالت ها از مدت ها پیش وارد تمدن بشری شده اند. بازمانده ی توالت های اولیه در شهر Harappa واقع در کشور پاکستان کنونی یافته شده است که قدمت شان به ۲۵ قرن پیش از میلاد مسیح باز می گردد.

با این وجود توالت ها خیلی دیر مورد استفاده ی همگانی قرار گرفتند؛ اما این ابداع بشری یک تحول اساسی در سلامت مردم محسوب می شد، چون پیش از آن مردم محتویات لگن ادرار خود را بیرون می ریختند و این مسئله با اشاعه ی بیماری های مسری شده و مشکلات بسیار جدی در سلامت انسان ها پدید می آورد.

۳- سیفون

نخستین سیفون را که آژاکس نام داشت، شاعری انگلیسی به نام جان هارینگتون به سفارش ملکه الیزابت اول در سال ۱۵۹۵ ابداع کرد.

سوپاپ غیرقابل برگشت همانند سیفون های امروزی را ژوزف براهام انگلیسی در سال ۱۷۷۸ طراحی کرد. آثار قدیمی ترین سیفون ها در نزد مینوسی ها و همینطور رومی ها و مصری ها کشف شده است.

۴- مسواک

مسواک با شکل و شمایل امروزی آن در سال ۱۴۹۸ میلادی توسط چینی ها ساخته شد. عادت مسواک زدن روزانه را نظامیانی باب کردند که به اجبار مسواک می زدند. اما بعد از جنگ جهانی دوم این عمل پسندیده به اقدامی اساسی در حوزه سلامت تبدیل شد.

۵- خمیر دندان

در سال ۱۸۹۶ کمپانیColgate نخستین خمیر دندان را تولید کرد. پیش از آن مردم با استفاده از پودرهایی که تاثیر کمابیش مثبتی روی بهداشت دهان و دندان داشتند، دندان هایشان را مسواک می زدند. به عنوان مثال مصری ها انگشت شان را به پودر سیاهک (زغال) درخت اکاسیا آغشته می کردند و دندان هایشان را مسواک می زدند.

۶- آب ژاول

ژاول نام محله ای است که آب ژاول برای نخستین بار در آنجا ساخته شد و به همین دلیل این محلول را آب ژاول نامیدند؛ امروزه محله ی ژاول در منطقه ی ۱۵ شهر پاریس قرار دارد.

آب ژاول در اواسط سال های ۱۷۷۰ ساخته شد. در آن موقع تنها به عنوان مایع سفیدکننده شناخته می شد، اما در سال ۱۸۲۰ آنتوان ژرمان لاباراک خواص ضد عفونی کننده آن را نیز کشف کرد.

۷- عینک

عینک های مدرن دسته داری که امروزه می شناسیم، در سال ۱۷۴۶ ساخته شدند.

پیش از آن مردم از شیشه هایی به شکل سنگ های کروی صیقل داده شده که به «سنگ های خواندن» معروف بودند استفاده می کردند. این سنگ های خواندن را عباس ابن فرناس اندولسی در قرن ۹ میلادی ابداع کرده بود.

بعد از آن در سال ۱۸۸۷، فیزیولوژیست و چشم پزشک آلمانی به نام دکتر آدولف اوژن فیک لنزهای تماسی چشم را ساخت.

۸- دستمال توالت

پیش از سال ۱۸۵۷، مردم به جای دستمال توالت از کاغذ روزنامه استفاده می کردند. ژوزف گایتی آمریکایی، نخستین کسی بود که دستمال توالت را ابداع کرد.

دستمال های دولایه و ضخیم در سال ۱۹۴۲ به بازار آمد و یک سال بعد دستمال کاغذی های فانتزی نیز عرضه شدند.

۹- نوار بهداشتی

نوار بهداشتی را کیمبرلی کلارک در سال ۱۹۲۰ ابداع کرد. پیش از آن زنان از موادی مثل پشم، پاپیروس، پنبه و …استفاده می کردند.

چند سال بعد در سال ۱۹۳۷ ، ایرل هاس تامپون را ساخت.

۱۰- پوشک بچه

برای نخستین بار کمپانی چند ملیتی procter&Gamble آمریکا پوشک بچه را به بازار عرضه کرد. این محصول چند سال قبل ابداع شده بود.

بعد از آن در سال ۱۹۷۲ پوشک هایی با بست های چسب دار ارائه شد و سپس در سال ۱۹۸۶ پوشک هایی با مدل های امروزی آن برای راحتی کودکان به بازار آمد.

امروزه هم که خودتان شاهد پوشک های مدل بالا با آلارم و غیره هستید.

۱۱- لنزهای تماسی

لنزهای تماسی چشم را دکتر فیک آلمانی در سال ۱۸۸۷ ابداع کرد. البته ایده ی ساخت لنزهای تماسی در سال ۱۵۰۸ به ذهن لئونارد دو وینسی خطور کرده بود، اما این لنزها سفت و ناراحت کننده بودند و فقط برای چند ساعت می شد آنها را تحمل کرد.

۱۲- عمل سزارین

سزارین از قرن ها پیش وارد تمدن بشری شده است. با این حال نخستین عمل سزارین موفقی که روی یک زن زنده انجام گرفت، به سال ۱۵۰۰ میلادی برمی گردد.

این عمل را یک مرد فرانسوی به نام ژاک نوفر روی همسرش انجام داد که نمی توانست به طور طبیعی زایمان کند.

۱۳- لقاح مصنوعی

نخستین لقاح مصنوعی پس از گذشت یک قرن از کشف اسپرماتوزوئیدها (منی دانه ها) صورت گرفت.

کشف اسپرماتوزوئیدها نتیجه ی تلاش یک دانشمند هلندی به نام Leeuwenhoek در سال ۱۶۷۸ بود.

در سال ۱۷۸۴، بیولوژیست ایتالیایی، لازارو اسپلانزانی روی یک سگ نر لقاح مصنوعی انجام داد.

نخستین لقاح مصنوعی روی انسان به سال ۱۷۸۹ برمی گردد که توسط جراح اسکاتلندی، جان هاتنر انجام گرفت.

۱۴- آتش

حدود ۴۵۰ هزار سال پیش، بشر اولیه (که با عنوان هومو ارکتوسHomo erectus شناخته می شد) توانست آتش را مهار کند و این بزرگ ترین تحولی بود که بشر ماقبل تاریخ را قادر ساخت تا گوشت مصرفی خود را بپزد و تا حدودی از شر باکتری ها و آلودگی ها خلاص شود.

حتما می دانید که هومو ارکتوس ها جزو نخستین انسان آساهای شناخته شده اند. این انسان نماها موجودات بزرگ و درشت اندام بوده اند که حدود یک میلیون سال قبل روی همین زمین خودمان زندگی می کرده اند.

آنها از آفریقا به آسیا، اندونزی و اروپا مهاجرت کردند و بعد ها به همو ساپین هاHomo sapiens (انسان های ذی شعور) تحول یافتند.

فاطمه مهدی پور

بخش سلامت تبیان