فلج بل چه نوع فلجی است؟

فلج عصب زوج هفتم مغزی یا عصب صورتی منجر به فلج بل (Bell’s palsy) می‌شود. در این حالت عضلات صورت به صورت ناگهانی و به طور موقت فلج می‌شوند، اغلب تنها یک طرف صورت را گرفتار می‌کند. درگیری عصب صورتی معمولاً به تنهائی یک بیماری نیست بلکه علامتی از یک بیماری دیگر است مانند عفونت، آسیب و یا تومور عصب صورتی.

فلج خودبخودی عصب فاسیال بدون شواهد سایر بیماری‌ها، فلج ایدیوپاتیک بل نامیده می‌شود. اگر چه دلایل زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد فلج بل دارای یک مکانیسم ایمنی التهابی ویروسی است. این بیماری در هر گروه سنی رخ می‌دهد ولی در ۴۰-۲۰ سالگی شایع تر است. در یک جمعیت صدهزار نفری سالانه ۲۰-۱۰ مورد از آن رخ می‌دهد.

علت فلج بل :

علت فلج صورت بل مشخص نیست، اما در اکثر موارد ابتلا به فلج نیمی از صورت به علت عملکرد ویروس هرپس است که عامل اصلی ابتلا به سرما خوردگی می‌باشد. در اکثر موارد ابتلا به فلج یکطرفه صورت، عصبی که کنترل عضلات در یک طرف صورت را بر عهده دارد به خاطر التهاب ایجاد شده آسیب می‌بیند.

علاوه بر این بسیاری از عوامل بیماری زا می‌توانند باعث ضعیف یا فلج شدن عضلات صورت شوند. اگر هیچ دلیل مشخصی برای مشاهده فلج ناگهانی صورت در بیمار وجود نداشته باشد، در اصطلاح تخصصی به آن فلج بل گفته می‌شود.

نشانه های فلج بل :

علایم فلج بل فلج کامل یک طرف صورت، ظاهری بی‌ تفاوت و بی‌ روح به شما می‌ دهد، زیرا در طرف درگیر، عضلات ناحیه پیشانی تا زیر دهان هیچ حرکتی ندارند. ممکن است گوشه دهان شما دچار افتادگی شود و شما برای نگه داشتن آب دهان در طرف درگیر با مشکل روبه‌رو شوید. زمانی که شما عضلات سمت درگیر را حرکت می ‌دهید، چهره ‌ای مضحک پیدا می ‌کنید.

چشم طرف درگیر ممکن است به شکل ناقص بسته شود، یا به هیچ وجه بسته نشود و بنابراین امکان نشت اشک از آن چشم وجود دارد. برخی از افراد از درد پشت گوش، ناحیه فک یا یک طرف صورت شکایت دارند. ممکن است احساس کنید طرف درگیر دچار کشیدگی یا انقباض شده و احیانا دچار تغییراتی در ترشح بزاق و حس چشایی، افزایش حساسیت به سر و صدا یا اشکال در تکلم یا غذا خوردن شوید. فلج بل می تواند در هر سنی روی دهد، اما در سنین ۳۰ تا ۶۰ سالگی شایع‌ تر است. گاهی اوقات با عفونتی در گوش میانی در ارتباط است.

علائم و نشانه های فلج بلز به طور ناگهانی آغاز شده و می تواند شامل موارد زیر باشد:

• شروع سریع ضعف خفیف تا فلج کامل در یک سمت صورت شما که در مدت چند ساعت تا چند روز روی داده و سبب می شود در آن سمت صورت لبخند زدن یا بستن چشم دشوار باشد.

• افتادگی صورت و اشکال در تغییر حالت چهره

• درد در اطراف فک یا داخل یا پشت گوش شما در سمت مبتلا

• افزایش حساسیت به صدا در سمت مبتلا

• سردرد

• کاهش حس چشایی

• تغییر در میزان تولید اشک و بزاق در موارد نادر، فلج بلز می تواند اعصاب دو سمت صورت شما را تحت تاثیر قرار دهد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت بروز هر نوع فلج باید به پزشک مراجعه کرد زیرا ممکن است سکته مغزی رخ داده باشد. فلج بلز به علت سکته مغزی روی نمی دهد. در صورت بروز ضعف یا افتادگی صورت به پزشک مراجعه کنید تا علت زمینه ای و شدت بیماری مشخص گردد.

آزمایش های تشخیصی هیچ نوع آزمایش اختصاصی برای تشخیص فلج بلز وجود ندارد. پزشک شما به صورتتان نگاه کرده و از شما می خواهد که با بستن چشم ها، بالا بردن ابرو، نشان دادن دندان ها و اخم عضلات صورت خود را حرکت دهید. سایر بیماری ها مانند سکته مغزی، عفونت ها، بیماری لایم و تومورها نیز می توانند سبب ضعف عضلات صورت شده و علائم فلج بلز را تقلید کنند. اگر علت علائم شما مشخص نباشد، پزشک شما ممکن است سایر آزمایشات را توصیه کند، مانند:

• الکترومیوگرافی یا نوار عضله(EMG): این تست می تواند وجود آسیب عصبی را تائید و شدت آن را تعیین کند. EMG فعالیت الکتریکی عضله را در پاسخ به تحریک و ماهیت و سرعت انتقال ایمپالس های الکتریکی در طول عصب را اندازه گیری می کند.

• تصویربرداری: تصویربرداری با اشعه X، ام آر آی(MRI) یا سی تی اسکن ممکن است در مواردی برای رد سایر علل احتمالی فشار بر روی عصب صورت مانند تومور یا شکستگی جمجمه مورد نیاز باشد.

فلج خودبخودی عصب فاسیال بدون شواهد سایر بیماری‌ها، فلج ایدیوپاتیک بل نامیده می‌شود

درمان فلج بل (عصب صورت) با فیزیوتراپی

فلج بل یا فلج عصب صورت یک مشکل عمومی است که بر اعصاب و عضلات صورت تأثیر گذاشته و باعث افتادگی یا فلج نیمی از صورت می‌شود. این بیماری می‌تواند افراد را در هر سن و با هر جنسیتی درگیر خود نماید. علائم این بیماری به دنبال وارد شدن آسیب به عصب صورت (عصب هفتم جمجمه) شروع می‌شود که تحریک کننده عضلات صورت است.

این عصب عضلات بالا برنده ابرو، عضلات نزدیک چشم، عضلاتی که عامل لبخند زدن هستند و نیز عضلاتی که باعث باز و بسته شدن دهان بیمار می‌شوند را تحت کنترل خود دارد. این عصب همچنین مسئولیت انتقال احساس از قسمت جلوی زبان، کنترل غده‌های عرق صورت و مجراهای اشک چشم را بر عهده دارد.

علت آسیب دیدن عصب صورت اغلب ناشناخته است، اما این مشکل می‌تواند به خاطر یک عفونت ویروسی، مشکلات گردش خون یا آسیب‌های ادواری ایجاد شود و تمام این مشکلات می‌تواند باعث ایجاد التهاب در اطراف عصب شود. درصد زیادی از بیماران مبتلا به فلج بل یا فلج صورت بطور کامل درمان می‌شوند. فرآیند بهبود در این حالت می‌تواند سریع باشد یا به چند ماه زمان نیاز داشته باشد. استفاده از روش‌های فیزیوتراپی و کسب آموزش‌های لازم می‌تواند به سریع تر شدن دوره ریکاوری بیمار کمک کند.

درمان دارویی فلج بل :

اغلب افراد مبتلا به فلج بلز با یا بدون درمان به طور کامل بهبود می یابند. هیچ الگوی واحدی برای درمان فلج بلز وجود ندارد، اما پزشک شما ممکن است به منظور تسریع بهبودی شما داروها یا درمان فیزیکی را توصیه نماید. به ندرت جراحی برای درمان فلج بلز به کار می رود.

داروها داروهایی که معمولاً برای درمان فلج بلز به کار می روند عبارتند:

• کورتیکواستروئیدها، مانند پردنیزولون، عوامل ضدالتهابی قوی هستند. اگر آنها قادر به کاهش تورم عصب صورت باشند، سبب می شوند که عصب در داخل راهروی استخوانی که آن را احاطه کرده، به راحتی قرار گیرد. اگر کورتکواستروئیدها در طی چند روز اول شروع علائم شما تجویز شوند ممکن است کارآیی بهتری داشته باشند.

• داروهای ضد ویروس، مانند آسیکلوویر(زوویراکس) یا والاسیکلوویر(والترکس)، در صورتی که عامل بیماری ویروس باشد ممکن است سبب توقف پیشرفت عفونت شوند.

این درمان ممکن است تنها در صورتی که فلج صورت شما شدید باشد، انجام گیرد. درمان فیزیکی عضلات فلج می توانند جمع و کوتاه شده، سبب انقباض دائمی شوند.

متخصص طب فیزیکی می تواند ماساژ و ورزش عضلات صورت را به شما آموزش داده و به پیشگیری از ایجاد انقباض دائمی کمک کند. جراحی در گذشته، جراحی برای رفع فشار وارده به عصب صورت از طریق باز کردن مسیر استخوانی که عصب از آن عبور می کرد، انجام می شد.

امروزه، جراحی توصیه نمی شود. آسیب عصب صورت و کاهش دائمی شنوایی خطرات احتمالی مرتبط با این جراحی هستند. در موارد نادر، جراحی پلاستیک ممکن است برای اصلاح مشکلات ماندگار عصب صورت لازم باشد.