راهکارهایی برای پیشگیری از بیماری قارچ سیاه‎

بیماری ویروسی کرونا یا کووید-۱۹ تقریبا نزدیک به دو سال ایت که کشورمان ایران و کل جهان را درگیر نموده است. این ویروس ناشناخته، دائماً در حال تغییر و پیشرفت است. یک روز در غالب کرونای دلتا ظاهر می شود، یک روز در لباس کرونای لاندا و این روزها هم که قارچ سیاه را رونمایی کرده است.

بیماری قارچ سیاه یکی از عوارض درمان کروناست که این روزها شیوع پیدا کرده است و امیدواریم با سرعت بخشیدن به واکسیناسیون، بتوانیم از این بیماری های مهلک جلوگیری کنیم و افراد، حداقل ایمنی را در برابر کرونا به دست بیاورند. امامطالبی که امروز می خواهیم به آنها بپردازیم:

بیماری قارچ سیاه چیست؟

علائم بیماری قارچ سیاه کدامند؟

راههای پیشگیری از قارچ سیاه چیست؟

بیماری قارچ سیاه چیست؟

دبیر کمیته علمی کشوری کووید-۱۹ با اشاره به بیماری قارچ سیاه و تاکید بر اینکه بیماری مذکور از عوارض درمان است، گفت: باعث این بیماری خود ما پزشکان هستیم و حالا هم می‌دویم تا آن را درمان کنیم درحالی که واقعیت این است که مهمترین دلیل این بیماری تجویز بسیار زیاد کورتون است. دستورالعمل کشوری برای تجویز کورتون ابلاغ شده و اینکه به بیماران چه میزانی داده شود مشخص شده است. در ICU بزرگ بیمارستان مسیح دانشوری تهران قارچ سیاه تاکنون نداشته‌ایم و تنها از بیمارانی که از سایر بیمارستان‌ها پذیرش کردیم چند مورد اندک بود. باید روی دوز کورتون تجدید نظر کنیم و دوز بالا تجویز نکنیم؛ اگر مدیریت نکنیم، هر چقدر هم دارو بیاوریم باز هم کم خواهد بود.

عابدینی ادامه داد: اگرچه باوجود تمام هشدارها در جلسات و وبینارها و دستورالعمل‌ها درباره کاهش دوز کورتون، با معاونت غذا و دارو صحبت کردیم تا درمان قارچ سیاه را در دسترس قرار دهند و میزان بیشتری وارد کنند ولی خیلی بعید است که مریض کرونایی بتواند درمان و جراحی قارچ سیاه را پشت سر بگذارد و احتمال مرگ و میر خیلی بالا می‌رود و بنابراین از کادر پزشکی محترم عاجزانه تقاضا داریم که مصرف کورتون را مدیریت نمایند و تجویز بیش از حد آن اوضاع را بد خواهد کرد. بعضی از پزشکان از همان ابتدا آنتی‌بیوتیک وسیع به بیماران می‌دهند که اشتباه است.

وی درباره واکسن بوستر کادر درمان بیان کرد: وزیر سابق بهداشت و درمان در آخرین جلسه هفته گذشته قول‌هایی را دراین‌باره دادند و امیدواریم تغییرات وزارتخانه هرچه سریع‌تر انجام شود تا وضعیت به ثبات رسد و کارها پیگیری شود، چون در زمینه واکسن اگر در پیگیری‌ها تاخیری انجام شود، واردات واکسن کاهش می‌یابد. درباره واکسن سینوفارم هم اخیرا مطلبی مطرح شده که دقیق آن را همکاران غذا و دارو بهتر می‌دانند اما باید توجه داشت که در خود چین هم واکسیناسیون با واکسن ووهان به صورت وسیع در حال انجام است و از نظر استاندارد مشکلی ندارد و واکسنی که استفاده می‌شود باید برخی مجوزها را کسب کند. نباید به بزرگ‌نمایی‌های فضای مجازی خیلی گوش داد؛ چراکه واکسن ستیزی ایجاد می‌کند و ما در این موج پنجم بیماری نیاز داریم تا واکسیناسیون را افزایش دهیم تا به سطح قابل قبولی برسد.

علائم بیماری قارچ سیاه کدامند؟

این علایم بستگی به بخشی از بدن که قارچ در آن رشد می‌کند دارد. از جمله علائم این عفونت قارچی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تب
• سرفه
• سینه درد
• تنگی نفس
• تورم در یک سمت صورت
• سردرد
• گرفتگی سینوس
• ضایعات سیاه رنگ روی پل بینی یا دهان
• شکم درد
• حالت تهوع و استفراغ
• خونریزی گوارشی
• خون در مدفوع
• اسهال

در صورتی که پوست تحت تاثیر این قارچ قرار گرفته و آلوده شده باشد، آن قسمت ممکن است تاول زده قرمز یا متورم شود! یا حتی امکان دارد دردناک شود.
این عفونت می‌تواند از طریق خون به سایر نقاط بدن گسترش یابد که تحت عنوان موکورمایکوزیس شناخته می‌شود. در زمان وقوع عفونت، قارچ توانایی این را دارد که به اندام‌هایی مانند طحال و قلب گسترش یابد. در موارد شدید بیماری، فرد ممکن است تغییرات روانی را تجربه کرده یا گرفتار کما یا فوت شود.

عوارض قارچ سیاه

از جمله عوارض موکورمایکوزیس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نابینایی
• لخته‌های خون یا رگ‌های خونی مسدود شده
• آسیب عصبی
• در صورتی که موکورمایکوزیس درمان نشود می‌توان موجب مرگ شود. اما این که کدام قسمت بدن درگیر این بیماری شده احتمال وقوع مرگ را تعیین می‌کند.

چه افرادی به بیماری قارچ سیاه مبتلا می‌شوند؟

از آن‌جایی‌که موکورمایکوزیس یک بیماری نادر است، بیشتر در بین افرادی که بهداشت فردی و محیطی را رعایت نکرده یا افرادی دیده می‌شود که  داروهایشان، سیستم ایمنی بدنشان را تضعیف کرده است. افرادی که بیشتر به این بیماری دچار می‌شوند در زیر شرح داده شده است:

۱. افرادی که دیابت دارند
۲. افراد مبتلا به سرطان
۳. افرادی که در آن‌ها پیوند عضو صورت گرفته است
۴. افرادی که در آن‌ها پیوند سلول‌های بنیادی صورت گرفته باشد
۵. افراد مبتلا به  نوتروپنی (Neutropenia) یعنی تعداد گلبول‌های سفید خونشان کم است.
۶. افرادی که به صورت طولانی مدت از کورتیکواستروئیدها استفاده کرده‌اند
۷. افرادی که طولانی مدت داروی تزریقی مصرف کرده‌اند
۸. افراد دارای آهن زیادی در بدن
۹. نارس بودن و وزن کم هنگام تولد

راههای پیشگیری از قارچ سیاه چیست؟

دلیل شایع بروز این بیماری استفاده از کورتیکواستروئیدها در درمان کووید است که باعث افزایش قند می‌شود و در کنار آن، داروهای دیگر کووید بهمراه خود بیماری سبب تضعیف سیستم ایمنی شده و مجموعا زمینه عرض اندام این قارچ فرصت طلب رو فراهم می‌کند.

 همانطور که گفته شد این بیماری قابلیت سرایت از فرد به فرد را ندارد، پس چه در سنین کودکی و چه در بالغین از این نظر جای نگرانی وجود ندارد و هیچ اقدام خاص فردی چه از نظر رعایت فاصله و ایزولاسیون و چه از نظر رژیم غذایی یا مصرف مواد دارویی، مکمل یا غذای خاصی لازم ندارد.

تنها متد درمان بیماری در وهله اول، برداشتن بافت آلوده بوسیله جراحی و سپس درمان ضد قارچ سیستمیک است. پروتکل درمان هم با داروی مشخص انجام می‌شود و مدت درمان هم مشخص بوده و برای بیماران قابل اجراست.

مشکلی که اخیرا باعث نگرانی در بین مردم شده بود کمبود داروی بیماری بود که علت آن این است که ذخیره دارویی کشور مطابق با شیوع معمول بیماری فراهم شده بود که با توجه به افزایش شیوع و مصرف دارو، کمبود موقت کشوری ایجاد شد ولی نهایتا با اقدام وزارت بهداشت در خصوص خریداری و واردات دارو، از این هفته ذخیره دارویی کافی در چند نوبت وارد کشور خواهد شد و در خصوص درمان بیماری مشکلی نخواهیم داشت.