بیماری دیسلکسیا چیست؟‎

دانش آموزانی که دچار کند خوانی و یا درک مطلب ضعیف هستند، تعدادشان کم نیست. این کند خوانی به دلیل ناتوانی آنها در یادگیری نحوه ارتباط اصوات با حروف و کلمات است. این اختلال در یادگیری با نام بیماری دیسلکسیا یا همان نارسا خوانی است شناخته می شود. این بیماری تنها محدود به کودکان نیست و افراد بزرگسال هم می توانند به ان مبتلا شوند که علائم و شدت آن در هر سن می تواند متفاوت باشد. این افراد در تقسیم کلمات به صداهای ساده مشکل دارند و همین امر سبب کندخوانی در انها می شود.

این بیماری هیچ ارتباطی با هوش ندارد و یک بیماری نروبیولوژیک است که بر قسمت هایی از مغز که در پردازش زبان نقش دارند تأثیر می گذارد. کودکان هنگامی که در خواندن با مشکل مواجه می شوند، این بیماری آشکار می شود، البته می توان برای مدت ها هم پنهان باقی بماند.

این بیماری را پزشکان بر اساس نتایج یک سری تست های خواندن و گزارشات و صحبت های والدین و معلمان می توانند تشخیص دهند و به هیچ وجه با آزمایش خون و یا اسکن مغزی قابل تشخیص نیست.

امروز می خواهیم در ارتباط با این بیماری، علائم، تشخیص و درمان آن صحبت کنیم و این بیماری را در سنین مختلف بررسی نماییم. با ما همراه باشید.

علائم دیسلکسیا

تا زمانی که کودک به مدرسه نرفته باشد، تشخیص علائم این اختلال دشوار است. ممکن است معلم اولین کسی باشد که متوجه علائم اختلال می‌شود؛ به‌ویژه اگر کودک برای خواندن، املا و پیروی از دستورالعمل‌ها در کلاس درس دچار مشکل شود.

علائم دیسلکسیا در سنین مختلف و مراحل مختلف زندگی تغییر می‌کند. هر کودک مبتلا به دیسلکسیا دارای نقاط قوت منحصر‌به‌فردی است و با چالش‌های متفاوتی روبه‌رو می‌شود. با این حال چندین نشانه عمومی وجود دارد که نشان می‌دهد فرزند شما ممکن است در مدرسه به کمک بیشتری نیاز داشته باشد.

علائم دیسلکسیا در کودکان پیش‌دبستانی

کودکان مبتلا به دیسلکسیا در پردازش زبان مشکل دارند. کودکان پیش‌دبستانی که دچار این اختلال یادگیری هستند از نظر مهارت‌های زبانی با همسالان خود تفاوت دارند. صحبت کردن و نوشتن آنها بیشتر از دوستانشان طول می‌کشد و گاهی حروف و کلمات را با هم قاتی می‌کنند.

کودکان پیش‌دبستانی مبتلا به دیسلکسیا ممکن است علائم زیر را نشان دهند:

• یادگیری یا به‌خاطرسپردن حروف الفبا برای آنها مشکل است؛
• کلمات آشنا را اشتباه تلفظ می‌کنند؛
• در تشخیص حروف مشکل دارند و مثلا حرف «ت» را با «د» اشتباه می‌گیرند؛
• در تشخیص الگوهای قافیه‌دار مشکل دارند.

علائم دیسلکسیا در دانش‌آموزان مقطع دبستان

علائم دیسلکسیا در دوره‌ی ابتدایی آشکارتر می‌شود. کودکان مبتلا به این اختلال برای یادگیری خواندن و نوشتن، در مقایسه با همکلاسی‌های خود به زمان بیشتری نیاز دارند.

دانش‌آموزان ابتدایی مبتلا به دیسلکسیا:

• کندتر از سایر بچه‌های هم‌سن خود می‌خوانند؛
• نمی‌توانند تفاوت بین حروف یا کلمات خاص را تشخیص بدهند؛
• حروف را با صداهایی که دارند تلفظ نمی‌کنند؛
• حروف یا اعداد را برعکس می‌نویسند؛
• برای تلفظ کلمات هنگام خواندن مشکل دارند؛
• نمی‌توانند آنچه را خوانده‌اند درک کنند؛
• آرام می‌نویسند؛
• در هجی‌کردن کلمات مشکل دارند؛
• می‌گویند کلمات نوشته‌شده روی صفحه تار می‌شوند یا به اطراف می‌‌پرند؛
• برای پیروی از برخی دستورالعمل‌ها مشکل دارند.

علائم دیسلکسیا بعد از دبستان

کودکانی که توانسته‌اند علائم خود را در مدرسه ابتدایی پنهان کنند، ممکن است در دوره راهنمایی یا دبیرستان دچار مشکل شوند. ممکن است از نظر اجتماعی کنار گذاشته شوند، زیرا برقراری ارتباط با همسالانشان برای آنها دشوارتر می‌شود. دانش‌آموزان راهنمایی و دبیرستانی مبتلا به دیسلکسیا:

• در نوشتن واضح مشکل دارند (در املا، دستور زبان و نقطه‌گذاری اشتباه می‌کنند)؛
• مدت زیادی طول می کشد تا تکالیف خود را به پایان برسانند یا سؤالات امتحان را پاسخ بدهند؛
• دست‌خط آشفته دارند؛
• آرام صحبت می‌کنند؛
• از خواندن با صدای بلند خودداری می‌کنند؛
• از کلمات اشتباه استفاده می‌کنند مثلا «کشف» به‌جای «کفش»؛
• نمی‌توانند نام کلمات را به خاطر بسپارند، بنابراین زیاد مِن‌مِن می‌کنند.

اگر فرزند شما این علائم را دارد، با معلم صحبت کنید تا بفهمید در کلاس درس چه شرایطی دارد. سپس به پزشک مراجعه کنید و با ارزیابی شنوایی و بینایی مطمئن شوید که مشکل دیگری مانند کم‌شنوایی یا کاهش بینایی ندارند. اگر علت این اختلال‌ها دیسلکسیا باشد، پزشک شما را برای آزمایش بیشتر و درمان به متخصص ارجاع می‌دهد.

هرچه این اختلال در کودکان زودتر تشخیص داده شود، زودتر می‌توانند درمان را شروع کنند.

علائم دیسلکسیا در بزرگسالان

بزرگ‌سالان مبتلا به دیسلکسیا ممکن است متوجه شوند که انجام کارهای زیر برایشان مشکل است:

• خواندن با سرعت خوب یا فعالیت‌هایی که شامل مطالعه می‌شود؛
• املا، حفظ یا به‌خاطرسپردن کلمات؛
• یادداشت‌برداری یا رونویسی؛
• انجام تمرین‌های ریاضی، یادگیری زبان دیگر یا به‌خاطرسپردن اعدادی مانند گذرواژه یا پین‌کد؛
• نظم در کارها و توجه به مهلت‌ها.

درمان دیسلکسیا

برای کودکان با مشکلات یادگیری ، هرچه زودتر مداخله کنید ، بهتر است. با مراجعه به مدرسه فرزند خود شروع کنید. نظر معلم او را جویا شوید. اگر سطح درسی کودک شما کمتر از سطحی است که معلم برای سن او انتظار دارد، بنابراین باید با متخصص اطفال مشورت کنید.

بدانید که تشخیص دیسلکسیا توسط پزشکان زمان می برد. در ابتدا ، آنها باید سایر علل احتمالی مشکلات خواندن فرزند شما را رد کنند. متخصص اطفال ممکن است شما را به هر یک از متخصصان زیر ارجاع دهد:

• روانشناس کودکان
• روانشناس بالینی یا آموزشی
• متخصص اختلالات یادگیری
• آسیب شناس گفتار
• چشم پزشک (چشم پزشک)
• آدیولوژیست (متخصص شنوایی)
• نرولوژیست (متخصص مغز)

اگر شک دارید که خوانش پریشی تشخیص داده نشده دارید ، هرگز برای کمک گرفتن دیر نیست. برنامه های آموزش بزرگسالان می تواند به بیشتر افراد کمک کند تا توانایی خواندن و نوشتن خود را در هر سنی به طور قابل توجهی بهبود بخشند.

راهکارهای آموزشی

این نکات می‌تواند به کودکان و بزرگ‌سالان مبتلا به دیسلکسیا کمک کند:

• در مکانی آرام و بدون حواس‌پرتی مطالعه کنید؛
• به کتاب صوتی گوش بدهید و هم‌زمان با آن بخوانید؛
• خواندن و سایر وظایف را به بخش‌های کوچکی تقسیم کنید تا قابل‌کنترل شوند؛
• در صورت نیاز از معلم یا مدیر خود کمک بخواهید؛
• به گروه‌های حمایتی کودکان یا بزرگ‌سالان مبتلا به دیسلکسیا بپیوندید؛
• استراحت کافی داشته باشید و غذاهای سالم بخورید.

کلام پایانی

این بیماری نوعی اختلال است که در آن، خواندن و نوشتن فرد مختل می شود. هنوز درمان مشخصی ندارد؛ اما با استفاده از برخی روش ها و ابزار های یادگیری، می توان علائم و شدت آن را کنترل کرد.

شرایط زندگی این بیماران با شرایط افراد عادی متفاوت است؛ اما در صورتی که بیماری آن ها به موقع تشخیص داده شود و والدین و مربی به خوبی آن ها را راهنمایی کنند، این گونه افراد هم می توانند مثل بقیه افراد زندگی کنند.